19 Apr 2024

Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk

Door de Internationale Arbeidsorganisatie is 28 april uitgeroepen als jaarlijkse ‘Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk’ (World Day for Safety and Health at work van de International Labour Organisation). Deze dag focust op de preventie van arbeidsongevallen en die zijn helaas aan de orde van de dag. Jaarlijks wordt daarom zo de aandacht gevestigd op een meer actieve dialoog over het voorkomen van werkgerelateerde ongevallen.

Uit de praktijk op de werkvloer blijkt dat we nog niet altijd voldoende bewust bezig zijn met veiligheid. Zo vinden er jaarlijks tal van ongevallen plaats doordat mensen simpelweg niet, of vaak net te laat, worden gezien. Als je weet hoeveel mensen verder door een beroepsziekte getroffen worden en er zelfs aan overlijden, kan het niet anders dan dat preventie en het verbeteren van de omstandigheden ook bij jouw bedrijf hoog op de agenda dient te staan.

Een sterkere cultuur rond het thema veiligheid op het werk vormt de basis waarin dit recht meer als gemeengoed wordt gewaardeerd en bevorderd. En dan door zowel management als werknemers en daarbij gebaseerd op inclusie. Met een betekenisvolle participatie van alle betrokkenen om de veiligheid op de werkplek voortdurend te blijven verbeteren

Door open communicatie gebaseerd op vertrouwen en respect zal men zich vrij voelen om duidelijker bezorgdheid te uiten over potentiële risico's of gevaren en bovenal om zelf ook verbeter voorstellen aan te dragen. Op de werkplek zelf kent men de specifieke situaties het beste. Een meer actieve dialoog draagt bij tot de verbetering van het doelgericht beleid vertaald in meer praktische strategieën. Een actieve inbreng van alle betrokkenen maakt een betere uitvoering makkelijker.

Een bewuste, pro-actieve cultuur waarin fouten maken mag, resultaten zichtbaar zijn en waarbij ook ruimte is voor een compliment of beloning, stimuleert medewerkers om zich bezig te houden met veiligheid, zo leert de praktijk. Last but not least: het MT vervult een voorbeeldfunctie in dit proces. Denk eens aan bewust dragen van bijv. hoofdbescherming of voldoende licht reflecterend veiligheidshesjes.

Om veilig samenwerken beter te borgen in organisaties en bedrijven zijn er diverse praktische handvaten. Het betrekken van het MT, bewust bespreken van weerstanden, beïnvloeden en belonen van gedrag, actieve betrokkenheid, zelf veiligheidsproblemen (laten) oplossen, creëren van een bewuste, meer pro-actieve cultuur en zichtbare resultaten zijn essentiële aspecten voor een veiliger werkklimaat.

Veiligheid, vitaliteit, veerkracht en werkgeluk op de werkvloer

Hoewel we het allemaal al wel weten vormt het initiatief van deze Dag voor de Veiligheid een mooie benodigde extra impuls om het belang ervan duidelijk te maken. Deze internationale dag focust zich dan ook op gedeelde verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers en dat kan alleen maar als positief worden ervaren worden, ook binnen jouw bedrijf.

Veiligheid en gezondheid zijn brede begrippen waarvan het belang nog al eens onderbelicht blijft en daar wil de Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het werk verandering in brengen d.m.v. een inspirerende dag die iedereen er nog eens aan herinnert hoe belangrijk een gezonde en veilige werkplek wel niet is. Vitaliteit, mentale veerkracht, werkgeluk en de algemene gezondheid op het werk dienen op nr. 1 te staan.

Hoe kan je veiligheid beter borgen binnen organisaties?

Werkgevers, werknemers en tal van externe partners kunnen samen de veiligheid en gezondheid bij jou op het werk bevorderen. Maak een analyse van de mogelijke risico's, ga aan het brainstormen met je team naar mogelijke oplossingen en breng de oplossingen die gevonden werden zo snel mogelijk in de praktijk. Het gevolg van deze acties is een werkomgeving die voor iedereen van jouw team veiligheid brengt in iedere betekenis van het woord.

De Werelddag voor Veiligheid laat ons even stilstaan bij de risico's die iedere dag opnieuw op de werkvloer opdoemen. Zowel voor het fysieke aspect, maar vast en zeker ook mentaal zijn nog flinke stappen mogelijk. Neem deze dag dan ook aan als een mooie gelegenheid om werk te maken van meer veiligheid en van een gezonde werkomgeving. Ieder initiatief, hoe eenvoudig soms ook, leidt in de noeste praktijk tot grootse resultaten.

Op deze dag, 28 april, staan we ook stil bij hoe we werk veiliger kunnen maken. Dit initiatief is dus bedoeld om extra aandacht te vragen voor de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten. Zo zijn er een aantal basistips om de gezondheid en veiligheid op de werkvloer te bevorderen.

Zorg voor een actuele Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)

Wanneer je weet welke risico’s werknemers lopen, kunt je deze ook aanpakken en de kans op ongelukken en gezondheidsklachten sterk verkleinen. Dit leidt tot een vermindering van verzuim, efficiënter werken en gemotiveerde werknemers. Elk bedrijf met personeel moet inventariseren of en hoe het werk gevaarlijk of ongezond kan zijn voor medewerkers. Meer over waarom een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie nodig is en hoe dit een levendig proces kan worden (en geen statisch document) lees je via deze links naar de Kennisbank van ARBO centrum).

In deze RI&E moet ook een Plan van aanpak (PVA) zijn opgenomen. Daarin staat beschreven welke maatregelen een werkgever gaat nemen om de geconstateerde risico’s aan te pakken. Ten slotte moeten in een RI&E de arbeidsongevallen uit het verleden worden opgenomen. Als de Nederlandse Arbeidsinspectie een bedrijf benadert voor een steekproef, moet je met een actuele RI&E, inclusief Plan van aanpak, kunnen aantonen dat de arbeidsomstandigheden in het bedrijf op orde zijn

Veel voorkomende vragen FAQ's over RI&E

In het kort doelt RI&E op het waarborgen van veiligheid. Heb jij werknemers in dienst? Dan is het laten opstellen en toetsen van een risico- inventarisatie en evaluatie, kortweg RI&E, wettelijk verplicht. Het antwoord op de vraag waarom jouw bedrijf of het bedrijf waar jij werkt een RI&E nodig heeft, is heel makkelijk. Om een veilige werkomgeving voor jezelf en de andere werknemers te creëren. Dit is waar de hele RI&E om draait.

Hoe verhoog je de veiligheid met de RI&E? Wanneer er bijvoorbeeld gevaarlijke machines op de werkvloer aanwezig zijn verhoogt dit de kans op een bedrijfsongeval. Maar hoe help je dit voorkomen? Dat alles wordt vastgelegd in een RI&E.

Elk bedrijf heeft een eigen RI&E die voor een groot gedeelte uniek is. Toch zijn er enkele verplichtingen over punten die altijd behandeld moeten worden. Volgens artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet moet een RI&E in ieder geval aan de volgende eisen voldoen:

de RI&E geeft een overzicht van de risico’s
de gevaren en de risico-beperkende maatregelen worden beschreven
de RI&E geeft een overzicht van risico’s voor bijzondere categorieën werknemers, zoals zwangere werknemers
de RI&E bevat een beschrijving die uitlegt hoe werknemers toegang hebben tot preventiemedewerkers, bedrijfsartsen, hogere veiligheidsdeskundigen, arbeidshygiënisten, arbeids- en organisatiedeskundigen en arbodienst
de RI&E bevat een plan van aanpak met maatregelen om risico’s te voorkomen of te beperken. Bij elke maatregel uit het plan van aanpak moet worden aangegeven wanneer deze wordt uitgevoerd.

Maar waarom is dit zo belangrijk? Wanneer er een bedrijfsongeval bij jou op de werkvloer plaatsvindt en de RI&E niet aanwezig of up-to-date is, kan de verzekering ervoor kiezen om de uitkering te weigeren. Zo loop je dus een financieel risico. Ook gaat het hier om de veiligheid van jouw werknemers. Daarom is een RI&E wettelijk verplicht.

Wil je er zeker van zijn of jouw RI&E nog actueel is? Dan kun je deze laten toetsen door een specialist. Zo ontdek je of jouw RI&E nog op alle punten voldoet of dat deze moet worden bijgesteld. Sowieso is het handig om periodiek een moment in te plannen om de RI&E nog even door te nemen. Bovendien wordt een RI&E bijgewerkt middels een logboek en is zo’n moment altijd goed om een kritische en deskundige blik te werpen.

Bij medewerkers in loondienst is er sprake van een werkgever werknemer gezagsverhouding en dan is een werkgever verplicht een RI&E te kunnen overleggen. Heb je geen RI&E, dan kan er zelfs een boete volgen. Er wordt sinds 2021 alweer strenger gecontroleerd door de Arbeidsinspectie, waardoor het dus ook belangrijk is een professionele RI&E te (laten) maken.

De RI&E dient steeds actueel te zijn en blijven. Als een bedrijf iets verandert in de werkomstandigheden, werkmethoden of als je de keuze maakt om technische innovaties toe te voegen aan jouw organisatie, moet een RI&E ook bijgesteld worden. Ook kunnen er omtrent de certificering (zoals VCA) aanvullende eisen gesteld worden omtrent de termijn waarop de RI&E getoetst dient we worden.

Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk